16 Dywizja Polowa Luftwaffe (16. Luftwaffen-Feld-Division) została utworzona rozkazem Hitlera z dnia 4 lutego 1943 roku wraz z 26 innymi dywizjami, których powstanie miało zrekompensować straty poniesione przez armię niemiecką pod Stalingradem.

Struktura dywizji przedstawiała się następująco:

• 31. Pułk Strzelców Luftwaffe (Luftwaffen Jäger-Regiment 31) składający się z trzech czterokompanijnych batalionów,
• 32. Pułk Strzelców Luftwaffe (Luftwaffen Jäger-Regiment 32) składający się z trzech czterokompanijnych batalionów,
• 16. Pułk Artylerii Luftwaffe (Luftwaffen Artillerie-Regiment 16) składający się z trzech batalionów. 1 i 2 batalion posiadał po 3 baterie (każda z czterema działami), zaś 3 batalion był dywizyjnym batalionem artylerii przeciwlotniczej z dwiema bateriami dział 88 mm i dwiema bateriami dział 20 mm,
• 16. Dywizjon Przeciwpancerny Luftwaffe (Luftwaffen Panzerjäger-Abteilung 16) składający się z 4 kompanii,
• 16. Batalion Pionierów Luftwaffe (Luftwaffen Pionier-Bataillon 16) składający się z 3 kompanii,
• 16. Rozpoznawczy Szwadron Kolarzy (Radfahr-Aufklärungs-Schwadron 16)
• pododdziały remontowe, zaopatrzenia, łączności etc.

Pierwszym dowódcą dywizji został pułkownik Otto von Lachemair (Oberst Otto von Lachemair). Jednostka rozpoczęła proces forowania w ośrodku szkoleniowym w Bornym Sulinowie (Groβ Born), jednakże bardzo szybko została przeniesiona do Holandii w celu zluzowania 167. Dywizji Piechoty (167. Infanterie-Division). Dywizja stacjonowała w rejonie Ljmuiden–Haarlem–Leiden–Scheveningen, gdzie równolegle z procesem szkolenia pełniła funkcję jednostki obrony wybrzeża.

Zgodnie z rozkazem Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu (Oberkommando der Wehrmacht) z dnia 1 listopada 1943 roku dywizja przeszła pod dowództwo wojsk lądowych (Heer) i krótko potem rozpoczął się proces jej reorganizacji. W lutym 1944 roku utworzono trzeci pułk piechoty – 46. Pułk Strzelców (Jäger-Regiment 46 (L)). Dokonano tego poprzez odłączenie 3 batalionu z 31. i 32. Pułków Strzelców dywizji i przemianowanie ich na 1 i 2 batalion 46. Pułku Strzelców. Ponadto, w ramach dywizji został utworzony 53. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (Flak-Regiment 53), którego szkieletem był 3 batalion wchodzący w skład 16. Pułku Artylerii, a także 16. Batalion Fizylierów (Füsilier-Bataillon 16 (L)). 16. Dywizjon Przeciwpancerny został wzmocniony 10 działami szturmowymi StuG III (Sturmgeschütz III).

Nastąpiła również zmiana na stanowisku dowódcy dywizji - drugim i ostatnim jej dowódcą został generał major Karl Sievers (Generalmajor Karl Sievers), a także nazwy dywizji, którą zmieniono na 16. Feld-Division (L).

Jak wynika z raportu o stanie dywizji z dnia 15 maja 1944 roku dywizja liczyła w tym czasie 9354 żołnierzy, a na jej wyposażeniu znajdowała się prawdziwa mozaika sprzętu: poza wyposażeniem niemieckim dywizja posiadała także rosyjskie działa 76 i 122 mm, francuskie haubice 155 mm i działa 75mm na podwoziach czołgów Hotchkiss.

16 czerwca 1944 roku, 10 dni po alianckim lądowaniu, dywizja została skierowana do Normandii. Przed wyruszeniem została jednakże zmuszona do pozostawienia części swoich dział (w tym najcięższych francuskich haubic 155 mm oraz 105 mm dział przeciwlotniczych) do obrony wybrzeża. Z uwagi na fakt, iż alianckie bombardowania zniszczyły trasy kolejowe, którymi miała kierować się dywizja jej podróż nie należała do łatwych - składy miały częste przestoje, a część z nich była kierowania objazdami. W konsekwencji powyższego pododdziały dywizji przybywały w rejon walk stopniowo: pierwsza grupa (około 2400 żołnierzy) przybyła się 25 czerwca, większość (około 5000 żołnierzy) 1 lipca, zaś a ostatnia (około 2500 żołnierzy) dopiero 15 lipca 1944 roku.

2 lipca 1944 r. dywizja zluzowała 21. Dywizję Pancerną (21. Panzer-Division) obsadzając odcinek na zachodnim brzegu rzeki Orne, na północ od Cean. Już pierwszego dnia, w wyniku zaciętych walk, utraciła ona około 400 żołnierzy. Kolejny cios spadł na dywizję w dniu 8 lipca wraz z rozpoczęciem przez aliantów operacji „Charnwood”. W ramach przygotowania do ataku pozycje dywizji zostały zbombardowane przez ponad 450 bombowców oraz brytyjską artylerię. Krótko po tej nawale ogniowej do ataku ruszyła 3. Dywizja Pancerna (brytyjska). Dzięki wsparciu 21. Dywizji Pancernej udało się utrzymać linię frontu, ale w walkach tych dywizja poniosła ogromne straty, sięgające 75% stanów wyjściowych w oddziałach liniowych. Główną przyczyną tak wysokich strat było niewystarczające wyposażenie pododdziałów dywizji w działa przeciwpancerne i inne środki zwalczania czołgów.

Ogromnym wsparciem okazało się przybycie, wspomnianej wcześniej, spóźnionej grupy 2500 żołnierzy oraz 8 dział szturmowych StuG III. Dzięki temu, w dniach względnego spokoju, jakie zapanowały do 18 lipca, dywizja była w stanie stworzyć prowizoryczne linie obrony. Należy podkreślić, iż nie tylko 16. Dywizja Polowa Luftwaffe poniosła tak ciężkie straty. Jak wynika z raportu LXXXVI (86) Korpusu Armijnego (LXXXVI. Armeekorps), pod dowództwem którego znajdowała się dywizja, wszystkie cztery dywizje wchodzące w jej skład, tj. 21 Dywizja Pancerna, 16 Dywizja Polowa Luftwaffe, a także 466. oraz 711. Dywizje Piechoty (346. Infanterie-Division; 711. Infanterie-Division), posiadały łącznie siłę zaledwie jednej wzmocnionej dywizji.

18 lipca 1944 roku rozpoczęła się operacja „Goodwood”. Potężne bombardowanie z morza, powietrza i ziemi doszczętnie zniszczyło pierwszą linię obronną dywizji, na którą następnie spadło uderzenie brytyjskiej 11. Dywizji Pancernej. W ciągu tygodniowych walk, prowadzonych pomiędzy 18 a 25 lipca 1944 roku, dywizja została rozbita, a następnie 3 sierpnia 1944 r. rozwiązana. Jej elementy zostały wcielone do 21. Dywizji Pancernej, w ramach której toczyły następnie walki w kotle pod Falaise. Pozostałe po walkach pododdziały zostały użyte jako szkielet do utworzenia 16. Dywizji Piechoty (16. Infanterie-Division), przemianowanej następnie na 16 Dywizję Grenadierów Ludowych (16. Volksgrenadier-Division).

Powodów, dzięki którym 16. Dywizja Polowa Luftwaffe została zniszczona praktycznie w przeciągu jednego miesiąca jest kilka. Po pierwsze dywizja (podobnie jak inne dywizje polowe) zawsze była ona traktowana jako jednostka drugorzędna. W efekcie na stanie dywizji znajdowało się rozmaite (i zazwyczaj przestarzałe) wyposażenie i uzbrojenie, jak np. francuskie i rosyjskie działa. Ponadto w przeddzień przejęcia dywizji przez siły lądowe około 2000 żołnierzy zostało wysłanych do innych formacji naziemnych Luftwaffe – dotyczyło to głównie doświadczonych żołnierzy, a także podoficerów i oficerów. W ich miejsce dywizja otrzymała uzupełnienia z niedoświadczonych rekrutów, których proces szkolenia, do czasu ich wysłania do Normandii, nie został zakończony. Co również istotne w maju 1944 roku (na miesiąc przed rozpoczęciem walk), około 500 żołnierzy zostało przeniesionych do pułku szkoleniowo – zapasowego „Hermann Göring” (Ersatz und Ausbildungs Regiment „Hermann Göring”). Brakowało środków transportu – dywizja posiadała tylko około 57% wymaganej liczby koni oraz mniej jak 50% pojazdów. Dodatkowo dywizja wchodziła do walki partiami, a część swojej artylerii była zmuszona zostawić do obrony Wału Atlantyckiego.

Bibliografia:

• Antonio J. Muñoz, Goering's Grenadiers: The Luftwaffe Field Divisions, 1942-1945, Europa Books Inc., 2002,
• Kevin Ruffner, Luftwaffe Field Divisions 1941-45, Osprey Publishing, 2012,
• Werner Haupt, Die deutschen Luftwaffen-Felddivisionen 1941-1945, Dörfler Verlag GmbH, 2005.